Het Bijbelboek Prediker

Een kort stukje van twee verzen deze keer. 11 Opnieuw zag ik onder de zon dat niet de snellen de wedloop winnen, en ook niet de helden de strijd, ook dat niet de wijzen brood hebben, en ook niet de verstandigen rijkdom, en evenmin de kenners gunst. Tijd en toeval overkomen hun immers allen. 12 Want de mens weet ook zijn tijd niet, evenmin als de vissen die in een boosaardig net worden gevangen, en als de vogels die gevangen worden met de strik. Net als zij worden de mensenkinderen op een kwaad ogenblik verstrikt, wanneer dat hun plotseling overvalt. De verzen 11 en 12 in de context Dr. Aalders in zijn 'Korte Verklaring' ziet in de verzen 11 en 12 een - weliswaar korte - zelfstandige perikoop, en daar zit wel wat in: het begin van vers 11 is een soort nu-komt-er-iets-nieuws-formulering en het begin van vers 13 is dat ook. Anderzijds; de woorden van vers 12 - vissen en vogels die gevangen worden - wijzen voor mijn gevoel niet alleen op tegenslag, maar zeker ook op ee...

De vorige keer heb ik geprobeerd om de verzen 1 t/m 6 van Prediker 9 in één zin samen te vatten. Dat werd deze zin: Het leven mag dan vol tegenslag, gezwoeg en geploeter zijn (vs 1-3), tóch is het leven nog altijd verre te verkiezen boven de dood (vs 4-6). En ik schreef dat de verzen 7-10 het logische vervolg hiervan zijn: geniet dan van alle mooie dingen in het leven, zolang je leeft. Daar gaan we het deze keer over hebben. Maar laten we eerst proberen - want ik ben ervan overtuigd dat het belangrijk is om altijd de context te blijven zien - het geheel van de verzen 1 tot en met 10 nog een keer bij onszelf te laten 'binnenkomen': 1 Voorzeker, dit alles heb ik ter harte genomen, zodat ik dit alles zou kunnen verklaren: hoe de rechtvaardigen en de wijzen en hun werken in de hand van God zijn. Ook liefde, ook haat kent de mens niet: alles ligt vóór hem. 2 Eén en hetzelfde overkomt allen als alle anderen: de rechtvaardige en de goddeloze, de goede en reine en de ...

Zoals gezegd: de eerste 10 verzen van Prediker 9 horen echt bij elkaar. We kijken nu naar vers 4 tot en met 6, maar om het verband niet uit het oog te verliezen lezen we het geheel van de verzen 1-10 nog een keer door: 1 Voorzeker, dit alles heb ik ter harte genomen, zodat ik dit alles zou kunnen verklaren: hoe de rechtvaardigen en de wijzen en hun werken in de hand van God zijn. Ook liefde, ook haat kent de mens niet: alles ligt vóór hem. 2 Eén en hetzelfde overkomt allen als alle anderen: de rechtvaardige en de goddeloze, de goede en reine en de onreine, wie offert en wie niet offert, wie goed is vergaat het net als de zondaar, wie zweert net als wie bevreesd is een eed af te leggen. 3 Dit is een kwaad bij alles wat er onder de zon plaatsvindt: dat allen een en hetzelfde overkomt. Ook is het hart van de mensenkinderen vol kwaad. Hun leven is vervuld van onverstand in hun hart, en daarna gaan zij naar de doden. 4 Want wie nog bij al de levenden mag behoren, heeft hoop. E...

De verzen 1 tot en met 10 horen bij elkaar, maar omdat deze post dan wel erg lang zou worden splits ik dit geheel op in drie blogposts. Maar eerst bekijken we de verzen 1-10 en de relatie met het vorige hoofdstuk in vogelvlucht: In het vorige hoofdstuk zei Prediker al dat je in de praktijk van het leven niet zo direct ziet, dat het met een rechtvaardige beter gaat dan met een goddeloze. Daarom moet je genieten van de gewone dingen in het leven zoals eten en drinken. Hier in hoofdstuk 9: 1-10 zie je ongeveer hetzelfde, maar Prediker voegt er hier nog een element aan toe (nr. 2): De rechtvaardige en de goddeloze overkomt hetzelfde (vs 2,3). Het element dat Prediker toevoegt: je bent beter af als je nog bij de levenden behoort, want de doden weten niets meer (vs 4-6 en 10). Geniet dus van het leven (vs 7-9). Die verzen 4-6 en 10 lijken een extra argument te zijn om van het leven te genieten. Als je voor de aardigheid nog even terugkijkt in bijvoorbeeld hoofdstuk 4:...

De verzen 15 tot en met 17 vormen een afronding, een soort conclusie van dit hoofdstuk, maar in feite ook van wat Prediker in eerdere hoofdstukken geschreven heeft. In deze afronding zie je inmiddels bekende elementen terugkeren: geniet van de 'gewone' dingen in het leven. met heel mijn hart zocht ik, maar ik vond niet. 15 Daarom prees ik de blijdschap, omdat de mens niets beters heeft onder de zon dan te eten, te drinken en zich te verblijden. Dat zal hem immers vergezellen bij zijn zwoegen, de dagen van zijn leven die God hem gegeven heeft onder de zon. 16 Toen ik mij met heel mijn hart erop toelegde wijsheid te kennen en de bezigheid te zien die op aarde plaatsvindt, dat men zelfs overdag of 's nachts de slaap niet met zijn ogen ziet, 17 toen zag ik al het werk van God, dat de mens niet kan ontdekken, het werk dat onder de zon plaatsvindt. Hoezeer de mens zwoegt bij het zoeken, hij zal het niet ontdekken. Zelfs als de wijze zegt het te weten, zal hij het toch ...

9 Dit alles heb ik gezien, toen ik mij er met heel mijn hart op toelegde al het werk te begrijpen dat er plaatsvindt onder de zon: er is een tijd dat de ene mens heerst over de andere mens, hem ten kwade. 10 Evenzo heb ik gezien hoe de goddelozen begraven werden en ingingen, terwijl zij die oprecht gehandeld hadden, uit de heilige plaats moesten gaan en vergeten werden in de stad. Ook dat is vluchtig. 11 Omdat het vonnis over een slechte daad niet snel geveld wordt, daarom blijft het hart van de mensenkinderen in hen vervuld van kwaaddoen. 12 Hoewel een zondaar honderdmaal kwaaddoet, verlengt God* zijn dagen. Toch weet ik dat het goed zal gaan met hen die God vrezen, die voor Zijn aangezicht vrezen. 13 Maar de goddeloze zal het niet goed gaan en hij zal zijn dagen niet verlengen. Hij zal zijn als een schaduw, want hij vreest niet voor Gods aangezicht. 14 Er is iets vluchtigs dat op de aarde plaatsvindt: er zijn rechtvaardigen die het vergaat naar het...

Het gedeelte vanaf vers 5 lijkt ten opzichte van de verzen 1-4 meer algemeen te worden, anders gezegd: het lijkt bij eerste beschouwing niet meer te gaan over het omgaan met een koning. Maar toch denk ik dat het op de achtergrond wel steeds meespeelt, kijk maar even vooruit in de volgende verzen: In vers 5 heeft de zinsnede ' wie het gebod in acht neemt ' nog duidelijk te maken met die koning van vers 1 - 4, vervolgens loopt de zin door, steeds weer verder in een volgend vers, in de meeste vertalingen duidelijk aangegeven door het voegwoord ' want ', en komt tenslotte die koning in vers 9 niet terug in de woorden ' dat de ene mens heerst over de andere mens '? Daar lijkt het wel sterk op. 5 Wie het gebod in acht neemt, ondervindt geen kwaad. Het hart van de wijze kent tijd en gelegenheid. 6 Want voor elk voornemen is er een tijd en gelegenheid, ja, het kwaad van de mens is overvloedig over hem. 7 Want hij weet niet wat er gebeuren zal. ...

De verzen 1 tot en met 9 uit hoofdstuk 8 vormen min of meer een geheel, maar daarvan bekijken we eerst de verzen 1 - 4, anders wordt deze blogpost wel erg lang. Uit de nogal verschillende verklaringen blijkt hoe lastig ook dit gedeelte is. Daarom is het misschien goed om eerst enkele punten van overeenstemming in de interpretaties te noemen: Het gaat over een aardse koning, die gehoorzaamd moet worden, niet over God. Volgens BMU, HSV-Studiebijbel én NBV-studiebijbel gaat het hier om adviezen aan hofdienaren, raadslieden van de koning of iets dergelijks. Dit staat er niet letterlijk maar het zou wel heel goed kunnen. Laten we dan nu eerst de verzen 1 tot en met 4 lezen: 1 Wie is als de wijze en wie weet de verklaring van de dingen? De wijsheid van de mens verlicht zijn gezicht, zodat de stuursheid van zijn gezicht wordt veranderd. 2 Ik zeg: Houd u aan het bevel van de koning, en wel vanwege de eed aan God. 3 Haast u niet bij hem vandaan te gaan. Houd ni...